تقریباً اغلب فلاسفه روی این مسئله اتفاق‌نظر دارند که تفسیر، تأثیر و روح یک رویداد همیشه از کالبد و ماهیت حادثه بزرگ‌تر است حتی اگر اثر آن در زمان خود درک نشود.
خبر ثبت ۵ مهرماه به‌عنوان «روز گردشگری» در تقویم رسمی کشور درست از همین رویدادهایی بود که وقتی خبر آن منتشر شد موج رسانه‌ای قابل توجهی شکل نگرفت و اظهارنظر چندانی در شبکه‌های اجتماعی به دنبال نداشت. موضوعی که به تعبیر فلاسفه روح و ذات آن هنوز پنهان است.
اینکه همزمان با روز جهانی گردشگری، کشور ما نیز یک روز را با همین عنوان در تقویم رسمی ایران ثبت کرده چه سودی می‌تواند داشته باشد و یا این اقدام بیشتر نمادین است یا هدفی را دنبال می‌کند ازجمله سؤالاتی است که بی‌شک در ذهن بسیاری شکل گرفته و ما تلاش داریم در این گزارش به همه آنها پاسخ دهیم ولی برای تحلیل فلسفه یک رویداد، ابتدا باید خود واقعه را بررسی کرد.
آنچه از گردشگری نمی‌دانیم
وقتی صحبت از گردشگری می‌شود همه توجه ما به سمت تأثیرات اقتصادی این صنعت می‌رود اما موضوع سفر تا چه اندازه می‌تواند ثروت‌آفرین و پول‌ساز باشد که وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را بر آن داشته تا با رایزنی‌های فراوان یک روز ملی را با این عنوان در تقویم رسمی کشور ثبت کند. شاید باورش برای خیلی‌ها سخت باشد که بدانند هم‌اکنون در جهان 319 میلیون شغل در صنعت گردشگری وجود دارد که هر روز به تعداد آن نیز اضافه می‌شود.
واقعیت این است که تأثیرات اقتصادی گردشگری چیزی فراتر از هتلداری، تورگردانی، موزه‌داری، طبیعت‌گردی و آثار تاریخی و فرهنگی است. وقتی صحبت از 319میلیون شغل می‌شود یعنی وسعت دید را باید گسترده‌تر از مشاهدات کنونی کرد.
ساخت تولیدات چادرهای مسافرتی، عکاسی، اپلیکیشن و نرم‌افزارهای سفر، کفش و عصای طبیعت‌گردی و کوه‌نوردی، موسیقی و کنسرت، درشکه‌های خیابانی، شهربازی و پارک‌های آبی، ساخت چوب ماهیگیری، تولید سلاح‌های شکاری، جت اسکی، بالن‌سواری، کشتی‌های تفریحی، دکه‌های بین‌راهی، سافاری، آفرود، شترسواری، سوغات، فعال شدن صنعت چاپ در انتشار نقشه و بروشور، رونق آموزشگاه‌های زبان خارجی، نمایشگاه‌های بین‌المللی، خلبانی و میهمان‌داری و تمام مشاغل هوایی و ریلی، توریست سلامت، گردشگر صنعتی، فروش محصولات خانگی از فرش‌های نفیس و قیمتی تا شیرینی‌جات و ترشی‌های خانگی تنها بخش کوچکی از مشاغل فعال و درآمدزا در این حوزه هستند. وقتی در کشور ترکیه هوای استانبول را در قالب قوطی‌های مدیترانه می‌فروشند یعنی اشتغال‌زایی در صنعت گردشگری مرزی ندارد و می‌توان از "هیچ" ارزش‌آفرینی کرد و این بیانگر ظرفیت‌های بی‌بدیل و نامحدود حوزه توریسم است.
روح روز ملی گردشگری
کالبد و ظاهر ثبت، پنجم مهرماه به‌عنوان روز ملی گردشگری در تقویم رسمی بیانگر توجه ویژه کشور به مقوله توریسم است اما بی‌شک وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از این پیشنهاد و رایزنی آقای وزیر، هدفی بزرگ‌تر از کالبد و نمایه داشته است. چیزی که می‌توان از آن به‌عنوان روح و فلسفه ثبت روز ملی گردشگری نام برد.
روز ملی گردشگری یعنی هیچ‌یک از فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی یا انسانی این حوزه تنها در انزوا رونق نمی‌گیرد و نمی‌توان همه مسئولیت‌ها را برعهده یک وزارتخانه گذاشت.
نام‌گذاری این روز ملی گواه این امر است که دولت و ذینفعان بخش‌های دولتی و خصوصی به‌طور فزاینده‌ای باید تلاش کنند به‌طور مسئولانه و پایدار صنعت گردشگری را مدیریت کنند تا پتانسیل عظیم آن به‌درستی تحقق یابد.
این روز هرساله به جامعه پویا و در حال پیشرفت ایران یادآوری می‌کند که هر فرد به‌طور مستقیم و غیرمستقیم چه وظیفه‌ای در برابر صنعت گردشگری دارد و نباید وظیفه خود را کوچک و حتی بی‌ثمر تصور کند. حتی اگر کمترین وظیفه لبخند زدن به یک گردشگر و راهنمایی او باشد.
واقعیت این است که گردشگری فعالیتی فراصنعتی است که به بخش‌های مختلف دیگری نیز تسری یافته است در نتیجه وظیفه ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم را می‌طلبد، صنعت گردشگری به‌طور پیوسته مهارت‌های مختلفی را طلب می‌کند و ورود سریع نیروی کار را برای همگان فراهم می‌سازد. وقتی صحبت از فلسفه ثبت روز ملی گردشگری می‌شود باید به یاد داشت که "دست‌های بسیار کارهای بزرگ می‌کنند." واقعیت این است که گردشگری نه‌تنها بر ارزش‌های اقتصادی یک کشور یا منطقه تأثیر می‌گذارد بلکه بر ارزش‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور نیز تأثیرگذار است به همین دلیل باید از سال آینده در روز ملی گردشگری برنامه‌های فراحوزه‌ای را تدارک دید، اعطای نشان ملی گردشگر به بهترین گردشگر سال ایران، اعطای نشان ملی گردشگر به موفق‌ترین شهردار که توانسته اقدامات اثری بخشی در حوزه توریسم انجام دهد و یا اعطای نشان ملی گردشگر به بهترین رسانه، بهترین کارآفرین، بهترین بلاگر و حتی بهترین خلبان، میهمان‌دار و یا حتی بهترین مجموعه درمانی می‌تواند بخشی از اتفاقات سال آینده باشد.
از این پس هرساله در روز ملی گردشگر می‌توان در شبکه‌های اجتماعی هشتگی (#) را ساخت تا با استفاده از آن ظرفیت‌های گردشگری ایران را به سراسر دنیا مخابره کنیم. وظیفه‌ای حداقلی که هر شهروند می‌تواند از طریق تلفن همراه خود برای رونق گردشگری انجام دهد.
عقبه تاریخی، فرهنگی، مدنی و معنوی ایران، عقبه عظیمی است که در طول تاریخ خود همواره هم زنده بوده و هم زاینده.
با توجه به نقش میراث فرهنگی در قوام بخشیدن به هویت ملی و با هدف انسجام داخلی و همچنین به منظور پاسداشت میراث فرهنگی کشورمان ایران و برای ادای دینی هرچند مختصر و ناچیز اندکی از هزاران را ولو با دانش اندکم بر زبان آورم. میراث فرهنگی هر سرزمینی بنا بر میزان اثرپذیری و یا اثرگذاری آن سرزمین در تاریخ بشریت حائز اهمیت فراوان است.
این میراث هم دربردارنده میزان و سهم یک سرزمین در چرخه تمدن بشری اعم از عرضه و تولید فکر و اندیشه است و هم در دریافت، جذب و هضم دستاوردهای معنوی سایر ملل در میراث تمدنی خویش با گفتمانی نوین است. از این روست که پاسداشت میراث فرهنگی به مثابه ارج گذاشتن به هویت ملی، قومی و مذهبی سرزمینی چون ایران است که تار و پود آن با تاریخ پرفراز و نشیبش گره خورده است.
عقبه تاریخی، فرهنگی، مدنی و معنوی ایران، عقبه عظیمی است که در طول تاریخ خود همواره هم زنده بوده و هم زاینده. زنده از آن جهت که در برخورد با فرهنگ ها و آداب و رسوم‌های گوناگون اگر چنانچه در طرف مغلوب هم قرار می گرفته؛ اما باز هم به دلیل غنای تاریخی و فرهنگی خویش و با هضم فرهنگ اقوام غالب در ظرف میراث فرهنگی و معنوی خود همواره قوم غالب را مغلوب اندیشه و غنای فرهنگی ایران می‌کرده است، و زاینده از آن روی که با هر شکست خوردنی به مانند قُقنوس اسطوره ای سر از خاکستر جوشان ایران برمی آورد و زندگی و زایندگی را از سر می گیرد.
بین افسانه قُقنوس و سرگذشت ایران تشابهی می توان دید. ایران نیز چون آن مرغ شگفت بی همتا بارها در آتش خود سوخته است و باز از خاکستر خویش زائیده شده ؛ ایران و میراث فرهنگی اش بارهای بار این زائیدگی در مرگ را گذرانده است و در میان درد شکفته است.
آری به راستی که میراث فرهنگی ایران میراثی است جاودان، میراثی که به تعبیر سید جواد طباطبایی اندیشمند سیاسی ایران سنگ خارای زمانه است. در پیچ و خم های تاریخی تا مرز نیستی رفته است و از هستی ساقط شده است و اما باز هم در بزنگاه‌های حساس تاریخ خود را یافته است. کشور کهنسالی چون ایران که چندهزار سال بر سر یکی از حساس ترین نقطه های جهان زندگی کرده و محل تلاقی و برخورد شرق و غرب و شمال و جنوب بوده و در مرکز تلاقی تمدن ها و یورش ها و کشمکش ها قرار داشته، بدیهی است که کوله بار سنگینی از میراث فرهنگی و معتقدات می اندوزد و شیوه تفکر و شیوه خاص بودن خود را بنیان می نهد که دست کم گرفتن این میراث فرهنگی و معنوی و یا معارضه با آن نافرجامی شومی با خود به همراه خواهد داشت.
بنا بر قول اندیشمند معاصر محمدعلی فروغی «اگر ما دعوی سربلندی داریم می بایست به لوازم آن عمل کنیم و یکی از لوازم آن احترام به آثار گذشتگان است»، حفظ این آثار تنها و تنها محض تفنن و تفریح نیست بلکه اسباب آبروی ماست. معرف عظمت و لیاقت یک ملت است. ارزش میراث فرهنگی و معنوی ایران تا بدانجاست که اکثر سفرنامه نویسان نیز بدان اذعان داشته‌اند.
ادوارد براون یکی از این شخصیت های فرهنگی است که در سفرنامه خود از قدرت جذب و جاذبه فرهنگی میراث تاریخی ایران سخن به میان می آورد و غنای میراثی ایران را در نوع خود بی همتا می داند. توصیفی که براون از آثار تاریخی بین راه اصفهان تا شیراز و حتی آثار باقی مانده سرزمین پارس به میان می آورد بسیار جاندار و دلکش است که از زبان یک فرنگی ایران دوست به نگارش درآمده است.
بیشترین تأکید ادوارد براون بر لزوم حفظ مواریث فرهنگی گذشتگان این سرزمین و ثبت و انتقال آن به نسل های آینده بوده است. همه این ظرفیت ها و جوش و خروش فرهنگی و معنوی در روح و کالبد سرزمینی به نام ایران معنا یافته است. به درستی و با اتکای بر داشته‌های فرهنگی‌مان می توانیم از عمق وجودمان فریاد برآوریم که میراث فرهنگی مان، تبلور آرمان ملی هر ایرانی است.
پایان کلام را با سخنی از دکتر اسلامی ندوشن روشن می‌سازم؛ جایی که ایشان در مورد ایران چنین بر زبان می آورند که «ایران سرزمین شگفت آوری است، تاریخ ایران از نظر رنگارنگی و گوناگونی کم نظیر است. بزرگترین مردان و پست ترین مردان در این آب و خاک پرورده شده اند. حوادثی که بر سر او آمده بدان گونه است که در خور کشور برگزیده و بزرگی است، فتح های درخشان داشته است و شکست های شرم آور ، مصیبت های بسیار و کامروائی های بسیار . گوئی روزگار همه بلاها و بازی های خود را بر ایران آزموده است. او را بارها بر لب پرتگاه برده و باز از افتادن بازش داشته. ایران شاید سخت جان ترین کشورهای دنیاست. دوره هایی بوده است که با نیمه جانی زندگی کرده اما از نفس نیفتاده و چون بیمارانی که می خواهند نزدیکان خود را بیازمایند درست در همان لحظه که همه از او امید برگرفته بودند چشم گشوده است و زندگی را از سر گرفته.»
* کارشناس میراث فرهنگی استان بوشهر
ایرانگردی, گردشگری, شهرداری, استانداری, یارانه, فرمانداری, وزارت, رضا نورمحمدی, عطیه مومنی, ایرانگردی, گردشگری, بلیت, سفر, سفر ارزان, اداره کل تهران, قیمت ارز, قیمت دلار, بخشداری, دهیاری, شورای اسلامی شهر, پرسپولیس, استقلال, بهترین هتل, هتل ارزان, بهترین رستوران
در چنین ایامی هرساله ویژه‌برنامه‌های متنوعی باهدف معطوف ساختن توجهات به موضوع گردشگری، مزیت‌ها و چالش‌های فراروی آن در سراسر جهان برگزار می‌شود تا تأکیدی دوباره بر نقش بی‌بدیل این صنعت در اقتصاد جهانی و توسعه پایدار جوامع باشد. دولت جمهوری اسلامی ایران نیز با درک ابعاد اهمیت این صنعت و با شناخت از ظرفیت‌ها و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کشورمان، طی چند سال گذشته توجهی مضاعف به حوزه گردشگری و ارتقاء جایگاه آن در سطح بین‌المللی داشته است. به‌رغم تحریم‌های یکجانبه آمریکا و تلاش‌های صورت گرفته درزمینهٔ ایران هراسی، روند رشد گردشگری ایران طی دو سال گذشته شتابی افزون‌تر یافته و حرکت چرخ گردشگری ایران روی ریل‌های جهانی این صنعت روان‌تر شده است. درواقع اقبال فعالان گردشگری جهان به ایران نشان از عقیم بودن تحریم‌ها علیه کشورمان دارد و رشد شمار گردشگران ورودی به کشور نیز بر این واقعیت صحه می‌گذارد. تنوع رویدادهای بین‌المللی دو سال گذشته هم چون رویداد تبریز ۲۰۱۸ پایتخت گردشگری جهان اسلام، همدان ۲۰۱۸ پایتخت گردشگری آسیا، برگزاری نشست اعضای وابسته سازمان جهانی جهانگردی در ایران با حضور دبیر کل این سازمان، برگزاری نشست راهنمایان گردشگری جهان در ایران، تعامل سازنده دبیر کل سازمان جهانی جهانگردی برای پیش‌برد اهداف کشورمان در این حوزه، برگزاری رویدادهای نمایشگاهی و موزه‌ای متقابل بین ایران و سایر جوامع به‌ویژه کشورهای اروپایی، و موارد بی‌شمار دیگر در این زمینه نشان از دیپلماسی فعال و اثربخش ایران در صنعت گردشگری کشور دارد. این دیپلماسی فعال درعین‌حال دستاوردهای ارزشمندی برایمان به همراه داشته است که افزایش شمار ثبت جهانی آثار ایران، کسب رتبه‌های بین‌المللی در نمایشگاه‌های موزه‌ای، تسهیل بازگشت آثار تاریخی ایران و پذیرش پنج عضو جدید وابسته ایران در سازمان جهانی گردشگری ازجمله آن‌هاست.
شاخص‌های آماری و اعداد و ارقام نیز روایتگر شتاب روزافزون قطار گردشگری ایران است و شمار گردشگران ورودی از رقم چهار میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر در سال ۹۶ به هفت میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر در سال ۹۷ رسیده است. به‌این‌ترتیب برای نخستین بار تراز گردشگری ایران مثبت شده و تلاش بر این است که این تراز مثبت به‌صورت موردی با کشورهای مختلف نیز تحقق پیدا کند. به‌عنوان‌مثال در رابطه با ترکیه در حال نزدیک شدن به تراز مثبت و همچنین با اجرای سیاست لغو روادید برای کشورهای هدف هم چون چین به‌عنوان یک بازار بزرگ و برخی کشورهای منطقه، شاهد رشد محسوس ورود گردشگر از این کشورها به ایران هستیم. به‌عنوان نمونه پس از لغو روادید یک‌طرفه با عمان ۴۰۴ درصد رشد در جذب گردشگر از این کشور به ایران اتفاق افتاد. خروجی این مسیر برای اقتصاد کشور درآمد ارزی ۱۱.۸ میلیارد دلاری از محل گردشگری ورودی در سال گذشته بوده و برای ادامه این مسیر نیز چشم‌انداز ۳۰ میلیارد دلاری تا ۲۰۲۵ ترسیم‌شده است. همچنین به محصولات گردشگری تنوع داده‌شده و رویکرد گردشگری از قالب فرهنگی به سایر بخش‌ها به‌ویژه گردشگری سلامت و طبیعت‌گردی تنوع یافته است. گردشگران زیارتی ایران نیز علاوه بر زیارت به بخش گردشگری سلامت و تفریحی جذب‌شده‌اند و به این واسطه گردشگری ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلاری برای هر گردشگر به ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ دلار رسیده است.
شاخص‌ها و آمار یادشده در کنار اقدامات و طرح‌های انجام‌گرفته برای استانداردسازی خدمات گردشگری و بهبود وضعیت نیروی انسانی این بخش، همراهی ایران را با شعارهای راهبردی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد. نگاهی به شعار امسال سازمان جهانی گردشگری- «گردشگری و اشتغال: آینده‌ای بهتر برای همه» بر ضرورت و اهمیت این رویکرد صحه می‌گذارد و آموزش، مهارت و اشتغال سه موضوعی است که به‌طورجدی در دستور کار است. از سویی با توجه به رویکرد مثبت سازمان جهانی جهانگردی به تحولات گردشگری ایران، این فرصت می‌تواند حضور و قدرت چانه‌زنی ایران در این سازمان را افزایش داده و محملی برای طرح ایده‌ها و پیشنهاد‌ها کشورمان باشد.
بی‌تردید ارتقای زیرساخت‌ها، به‌روزرسانی استانداردهای خدمات و برنامه‌ریزی برای تبلیغات مناسب بین‌المللی از ظرفیت‌ها و جاذبه‌های ایران از الزامات گریزناپذیر توسعه صنعت گردشگری در کشورمان و نیازمند همراهی و همگامی سایر دستگاه‌ها است.
با توجه به تغییر ساختار سازمان میراث‌فرهنگی به وزارتخانه و برنامه‌ها و اقدامات پیش‌بینی‌شده متناسب با ساختار جدید، تنها در سایه اجماع، همدلی و همکاری قوای سه‌گانه و تمام بخش‌های عمومی و خصوصی مرتبط، شاهد تحقق سهم واقعی این صنعت در شکوفایی اقتصاد کشور خواهیم بود.
بندر بوشهر،بندری است با پیشینه ای درخشان تاریخی که بنا بر جغرافیای طبیعی خویش،در طی سالیان متمادی، سرنوشت خود و مردمان صیادش را بنابر شرایط خاص تاریخی و سیاسی اش با معادلات قدرت در خلیج فارس پیوند زده است.
در مقاطعی حساس از تاریخ ایران که در زمانی نواحی چون؛خراسان و نواحی شرقی از یکسو و از سوی دیگر طبرستان و کرمانشاهان و نواحی غربی ایران محور حوادث سیاسی بودند،بوشهر نیز در برهه ای از تاریخ خویش بنابر شرایط زمانی و مکانی اش محور حوادث و مسائل سیاسی ایران زمین بود.رخدادهای تاریخ سیاسی معاصر ایران از جنگ های دوگانه هرات از نیمه ی اول عصر قاجار گرفته تا وقوع جنگ جهانی اول در اواخر قاجار و کشیده شدن دامنه آن به ایران و بوشهر نمونه ای از این حوادث و مسائل سیاسی مهم معاصر ایران و خلیج فارس است.اما سوای از این مسائل بوشهر کنونی از پیشینه ای باستانی در کرانه های شمالی خلیج فارس برخوردار بوده است که در این مقال بنابر اهمیت این موضوع اشاره ای مختصر به منظور کاوش های باستان شناسی صورت گرفته، به منظور درک جایگاه مهم تاریخی بوشهر و الزام به حفاظت و حراست و پاسداشت مواریث تاریخی و فرهنگی این بندر پرداخته شده است.
مطالعات باستان شناختی در بوشهر به طور جدی و علمی از آغاز قرن نوزدهم میلادی شروع و در دهه دوم قرن بیستم شتاب گرفت. کاوش ها پس از جنگ جهانی دوم پی گرفته شد و تا به امروز نیز ادامه دارد.
کاوش های صورت گرفته در بندر بوشهر که با کشف لوح ها و کتیبه ها همراه بوده تا حدودی اطلاعات مهمی را در مورد پادشاهان عیلام،دین و مذهب این پادشاهان را به نسل امروز القا می کند.
نکته جالب توجه اینکه تا پیش از حضور و فعالیت باستان شناسان اروپایی در بوشهر مورخان ایرانی به وجود چنین آثاری در بندر بوشهر اشاره نموده اند اما به دلیل عدم برخورداری و فقدان رشد علمی ایران عصر قاجار هیچ کوششی در این زمینه به عمل نیامد.
مورخانی چون میرزا فرصت شیرازی در سال 1303 ﻫ.ق / 1889 م و همچنین محمد حسن خان اعتمادالسلطنه در آثارشان با شگفتی از آثار تاریخی موجود با عنوان "غرایب" یاد کرده و این آثار را از رازهای سر به مهر ایران باستان می دانستند. بر اساس اسناد و منابع موجود تاریخی برای نخستین بار یک پژوهشگر آلمانی به نام دکتر اندریاس دست به کاوش در آثار باستانی گورستان شغاب در بوشهر می زند که به دنبال این اقدام قسمت هایی از یک آجر نبشته عیلامی مربوط به تمدن عیلامی ها در این گورستان کشف شد.
این لوح بعدها توسط دکتر اندریاس به تاجری ارمنی از اهالی بوشهر به نام "مالکوم" واگذار و سپس در جریان مسافرت مارسل دیولافوا باستان شناس فرانسوی در عصر ناصری قسمت های مهمی از این لوح شناسایی و به موزه ی لوور پاریس منتقل شد.بر اساس گزارش هایی که از هیأت باستان شناسی آلمانی در سال 1876 م باقی مانده است در محل تپه باستانی شغاب در جنوب شبه جزیره بوشهر صدها آجر نبشته که عمدتاً متعلق به دوران کلاسیک عصر تمدن عیلام بودند کشف شد.بنا به نقل یکی از باستان شناسان آلمانی همراه دکتر اندریاس به دلیل عدم توانایی مالی هیأت باستان شناسی آلمانی در پرداخت هزینه انبار جهت نگه داری کتیبه ها و آجر نبشته ها در این انبارها،این هیأت برخی از این کتیبه های اکتشافی در بندر بوشهر را به عنوان یادگار سفرشان به موزه های پاریس،لیدن هلند و لندن فروختند.
از جمله فواید کاوش های باستان شناسی هیأت آلمانی به سرپرستی دکتر اندریاس در بوشهر را می توان شناسایی الواح و آجر نبشته های عیلامی در این بندر دانست که تا آن روز دنیای باستان شناسی از آن خبر نداشت.سید قاسم یاحسینی از پژوهشگران بوشهری در اثر خویش به نام "تاریخ شهر لیان" مهمترین دستاورد حفاری آندریاس در بوشهر را کشف و شناسایی الواح عیلامی به جهانیان می داند و آن را دستاوردی بس مهم ارزیابی می کند.
پس از کاوش هایی که هیأت باستان شناسی آلمانی در بوشهر انجام دادند برای مدت زمانی این کاوش ها متوقف شد تا اینکه در اواخر دوران قاجار و در سال 1913م/1331 ه.ق هیأت باستان شناسی فرانسوی به سرپرستی موریس پزار وارد بوشهر شد و در هماهنگی که با موقرالدوله حکمران بوشهر و همچنین سرپرسی کاکس نماینده کنسولگری بریتانیا در بوشهر داشت شروع به کاوش در این بندر کردند.
پزار فرانسوی با استفاده از اطلاعات موجود از هیأت باستان شناسی آلمانی و همچنین استفاده از اطلاعات پیران و معمرین بوشهری شروع به کاوش در حوزه های باستانی بندر بوشهر و مناطقی چون ریشهر،سبزآباد و امام زاده نمود.به جرأت می توان گفت که کاوش های صورت گرفته توسط پزار و هیأت فراسوی او در بوشهر قسمت های تاریک تاریخ عیلام را در کرانه های شمالی خلیج فارس به محوریت بندر بوشهر تا حدود زیادی آشکار کرد.
مطالعات پزار پس از جنگ جهانی اول چاپ شده و مورد استقبال خیل عظیمی از مورخان و باستانشناسان قرار گرفت بطوریکه عیلام شناسان و خلیج فارس شناسانی چون سرآرنولد ویلسون،پیرآمیر،جورج کامرون والتر هینتس و رومن گریشمن و پاتس به این گزارش پزار ارجاع و استناد نموده اند.علاوه بر موریس پزار باستان شناسانی چون سر اورل استاین انگلیسی که سیستم آبرسانی،قنات ها و چاه های باستانی بوشهر را در دوران پهلوی اول مورد مطالعه قرار داد و همچنین دیوید ویلیامسن و دیوید وایت هاوس نیز مطالعات عمیق و علمی در مورد تمدن باستانی بوشهر انجام داده اند که در جای خود در خور تأمل است.
اما کاوش های باستان شناسی باستان شناسان ایرانی عمدتاً به دوران پس از انقلاب اسلامی باز می گردد که باستان شناسانی چون دکتر اسماعیل یغمایی و دکتر علی اصغر میر فتاح در سالهای 62 و 69 به بوشهر آمده و به مطالعه و گمانه زنی هایی در مورد گورستان شغاب پرداختند و گزارش هایی نیز در مورد مطالعات خود منتشر کردند.در اوایل دهه هفتاد نیز بار دیگر دکتر اسماعیل یغمایی به همراه باستان شناسانی چون دکتر سرافراز و دکتر مهدی رهبر به بوشهر آمده و گزارش های مفصلی از آثار باستانی و تاریخی موجود در بوشهر تهیه کردند که این گزارشات در آرشیو اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر موجود است.نکته در خور تأمل آن است که به جز یک مورد مابقی باستان شناسان ایرانی گزارش های علمی و باستان شناختی خود را منتشر کردند و به ارائه یک گزارش داخلی برای سازمان مربوطه خود اکتفا نمودند که این امر خود جای بسی تأمل دارد.
بنابراین و در یک نگاه کلی بندر بوشهر را می توان با توجه به مستندات تاریخی و باستان شناسی موجود ، بندری مهم و راهبردی در معادلات شاهان و فرمانروایان ایران باستان دانست که این قدرت ها از طریق تسلط و نظارت بر این بندر به دنبال تثبیت،بسط و احاطه سیطره سیاسی و اقتصادی خود بر کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس بودند.لازم به ذکر است که چنین اهمیت و چنین پیشینه ای لزوم توجه بیشتر به کشفیات باستان شناسی در دو حوزه خشکی و دریا را در این بندر الزامی به نظر می رسد.
*کارشناس میراث فرهنگی استان بوشهر
ایرانگردی, گردشگری,شهرداری,استانداری,یارانه,فرمانداری ,وزارت,رضا نورمحمدی,عطیه مومنی,ایرانگردی,گردشگری,بلیت,سفر,سفر ارزان,اداره کل تهران, قیمت ارز, قیمت دلار, بخشداری , دهیاری, شورای اسلامی شهر, پرسپولیس, استقلال, بهترین هتل, هتل ارزان, بهترین رستوران
احیای باغ بزرگ سردار مفخم نقطه آغازی برای احیای ابنیه تاریخ ساز خراسان شمالی است و نقشه راهی برای سایر ابنیه تاریخی خواهد بود.
شهر بجنورد کنونی یا بیژن یورد قدیم در سال 1689 میلادی به وسیله تولی خان دوم یکی از امیران ایل شادلو بنا شده که در طول تاریخ دسخوش فراز و نشیب های زیادی شده است یکی از افراد به نامی که در تاریخ این شهر بسیار نام آشنا است محمد خان شادلو است معروف به سردار مفخم که در سال 1300 دستور ساخت عمارت مفخم را برای سکونت خود و خانواده اش را صادر کرد. دارالحکومه مفخم شامل آینه خانه، عمارت، کلاه فرنگی، حوض خانه و سردر می شود که همگی در باغ چند هکتاری مفخم قرار دارند.
اما این بنا که شناسنامه تاریخی شهر بجنورد بود در مرور زمان دستخوش تغییرات زیادی شد به طوری که کوچک و کوچکتر شد و در طول 2 دهه قبل تنها بنای آینه خانه مفخم و عمارت مفخم باقی مانده آن شکوه باغ سردار بود، که میان این دو هم با بی مهری های توسعه فضاهای شهری جدایی افتاده و خیابان شریعتی شمالی این دو بنای تاریخی را از هم جدا کرده است.
در سال 1320 از طرف ورثه سردار مفخم عمارت اصلی و محوطه را وقف بهداری برای ساخت بیمارستان کردند که توسط علوم پزشکی بیمارستان امام رضا (ع) احداث شد.
هر روز که می گذشت تاریخ پر صلایت این عمارت کم رنگ تر می شد تا اینکه در سال 1370 این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت که پس از طی مراحل مرمت به عنوان موزه مردم شناسی مورد بهره برداری قرار گرفت و جان دوباره ای به این ابنیه در حال فراموشی داده شد پس از استان شدن خراسان شمالی در سال 1384 و تشکیل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی اما بار دیگر احیاء باغ بزرگ سردار مفخم رونق گرفت و از سال های 1386 تا 1392 طرح تملک زمین های اطراف آینه خانه در دستور کار اداره کل قرار گرفت بسیار از زمین ها و مغازه های اطراف آن خریداری شده و بخش کوچکی از این باغ بزرگ مجدد احیاء شد.
در دوره مدیریت کنونی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همراهی استاندار و مدیران شهری مصوبات خوبی برای احیاء باغ بزرگ مفخم انجام شده و طبق این توافقات قرار است به زودی ساختمان بیمارستان تخلیه شده و تحویل میراث فرهنگی شود تا در مراسمی فاخر فرآیند تخریب ساختمان های الحاقی و احیاء باغ 6 هکتاری مفخم با حضور مسئولان عالی رتبه سازمان میراث فرهنگی، مدیران استانی و دغدغه مندان میراث ملی آغاز شود.
در این بین با توافقات انجام شده اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری بجنورد خیابانی که سال ها بین آینه خانه و عمارت مفخم جدایی انداخته قرار است بار دیگر سهمی در برپایی باغ بزرگ مفخم ایفا کند.
احیای این مجموعه نقطه آغازی برای احیاء ابنیه تاریخ ساز این استان است و نقشه راهی برای سایر ابنیه تاریخی خواهد بود.
اکنون نباید نام عبدالله قاجار را از یاد برد بسیاری از اطلاعات کنونی مدیون ثبت تصاویر است که آن زمان با هنر عکاسی این فرد به ثبت رسیده است. امثال این افراد در طول تاریخ حافظه تاریخی ملت بزرگ ایران را برای نسل های بعد به یادگار گذاشته اند.
چیزی که امروزه بسیار از شهرها با آن روبه رو هستند بحران هویت است زیرا در شهر ها بدون پیوند با گذشته تغییر شکل های بنیادین اتفاق افتاده در واقع هویت با اندوخته های ذهنی افراد مرتبط است که حفظ ابنیه تاریخی می تواند در حفظ این اندوخته های ذهنی یا همان هویت ها کمک کند.
حال با فرصت تاریخی پیش روی شهر بجنورد در صورت احیاء باغ مفخم علاوه بر احیاء تاریخ و هویت شهری با توجه به قرار گرفتن در محور اصلی شمال غرب کشور به شمال شرق کشور و تردد بسیاری از گردشگران و مسافران مسیر مشهد که تنها شهر بجنورد را معبری برای رسیدن به مقصد می بینند می توان این شهر را به عنوان مقصد جدیدی برای علاقه مندان به جاذبه های تاریخی معرفی کرد.
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل صندوق احیاء و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی وفرهنگی
تخریب جنگل‌ها و قاچاق چوب به مرز بحران رسیده و باید با قاچاقچیان این حوزه بشدت برخورد شود. ریسک قاچاق چوب در برابر پولی که در ازای یک شب کار پرداخت می‌شود، برای این خلافکاران صرفه اقتصادی دارد. به‌همین دلیل است که آنان با وجود احتمال گرفتار آمدن در تله مأموران حفاظت از جنگل منابع طبیعی و گشت‌های پلیس ، مخاطرات را به جان می‌خرند و با سودجویان همراه می‌شوند.آنان هر روز راه و روشی متفاوت را برای دور زدن قانون و گذر از ایست و بازرسی‌های پلیس به‌کار می‌گیرند تا به اهداف مخرب خود برسند.
هر روز بخشی از اخبار پلیس به بحث بازداشت این افراد و توقیف خودروهایشان اختصاص دارد؛ خودرو‌هایی که بار آنها چوب درختانی است که به‌صورت غیرقانونی از جنگل بریده شده‌اند.اتفاق تکراری که برخوردهای قضایی نیز برای تنبیه شدن این افراد کافی به نظر نمی‌رسد. شاید شدت بخشی‌ها در تصویب قوانینی برای تنبیه قاچاقچیان این روزها که قاچاق چوب و تخریب جنگل به مرز بحران رسیده، ضرورت بیشتری پیدا کرده باشد.
هر چند که این اتفاق تنها بخش اندکی از سریال تلخ و دردناک است که در جنگل‌های کشور رخ می‌دهد و آگاهان امر بر این باورند که کمتر از چند درصد از اقدامات قاچاقچیان چوب کشف می‌شود و به رغم تلاش‌های مأموران حفاظت منابع طبیعی و پلیس باز هم مقدار زیادی از چوب‌های قاچاق از مسیرهای نامرئی به مقصد مورد نظر می‌رسند، مکان‌هایی که هنوز شناسایی آنها از سوی مردان قانون صورت نگرفته است.
قاچاق چوب معضلی است که در جنگل‌های ایران همواره وجود داشته‌است. کمبود نیروهای حفاظتی سازمان جنگل‌ها و خلاءهای قانونی موجود همچنین کمبود اعتبار، قاچاق را به مسأله‌ای عادی برای جنگل‌های کشور تبدیل کرده‌است.
مقابله با قاچاقچیان چوب مخاطرات زیادی داشته و استفاده از فناوری‌های روز برای رصد دائمی مناطق جنگلی، می‌تواند تا حدود زیادی کمبود نیروهای یگان حفاظت را جبران کند. البته استفاده از این فناوری‌ها نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم با صرف هزینه‌های هنگفتی است که با توجه به حجم اعتبارات تخصیص یافته به بخش منابع طبیعی، بدون شک ایجاد چنین زیرساخت‌هایی را غیرممکن می‌کند.
مدت زیادی است که کامیون های پر از چوب های قاچاق که بسیاری از آنها دارای طراوت و برگ های سبز نیز مباشند ، از محور قم به سوی گرمسار در حرکت هستند.این کامیون ها به طرز مشکوکی در حوالی عصر و غروب خود را به عوارضی قم - گرمسار می رسانند و مسیر خود را در تاریکی شب به سوی مقاصدی خاص ادامه می دهند.این صحنه ها احساسات بسیاری از مسافرین که در این محور تردد می کنند و حتی کارمندان پرتلاش و زحمتکش عوارضی قم - گرمسار را جریحه دارکرده است و می طلبد مسئولان ذیربط و نیروی محترم انتظامی با حساسیت و شدت عمل بیشتر و گسترده تری با این پدیده ظالمانه و غیرقانونی برخورد نماید.
عرصه گردشگری با اینکه به‌شدت تحت تاثیر مسائل سیاسی و روابط بین‌الملل است، اما واقع گرایی کشورها در خصوص حقایق جهانی و تلاش های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت های ارزشمند گردشگری کشور و تدابیر و تلاش ها و تعاملات سازمان متولی، تلاش های امریکا را- دست کم در حوزه گردشگری- بلااثر کرده است.
چهلمین اجلاس بین المللی اعضای وابسته سازمان جهانی جهانگردی سازمان ملل متحد، امروز با حضور برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران، دبیرکل سازمان جهانی گردشگری، اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری از 27 کشور و فعالان صنعت گردشگری کشور در همدان، پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی در سال 2018، آغاز می‌شود. این اجلاس که برای نخستین بار در ایران برگزار می گردد به مدت سه روز ادامه خواهد داشت و طی آن، با محوریت موضوع تحول دیجیتال در صنعت گردشگری، به مسایل مختلف گردشگری جهان، از قبیل: راه های همکاری بهتر، توسعه صنعت گردشگری، تعامل بیش تر سازمان جهانی و بخش های غیر دولتی کشورها، ترویج و تعمیم گردشگری به کلیه سطوح و لایه های اجتماعی مردم، ارتقای کیفیت خدمات گردشگری، بهره وری بیش تر از گردشگری در دیپلماسی و گسترش صلح و مسالمت جهانی، گردشگری پایدار با حفاظت از محیط زیست و منابع و سرمایه های متعلق به نسل های آینده، تسهیل سفر و باز کردن مرزها و رفع موانع تجربه ناشناخته ها و موهبت دیدار زیبایی های کمیاب جهان و لذت های واقعی برای همگان، رفع مشکلات اداری و کاری و تشکیلاتی و نهادسازی و ایجاد بستر های قانونی حضور بیش تر کشورها در مجامع و نهادهای بین المللی و جهانی و... می پردازد.
جمهوری اسلامی ایران در سال 2018 شاهد دو دستاورد و رویداد بزرگ بین المللی بود: تبریز 2018، پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی؛ و همدان 2018، پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی.
رویداد تبریز، 1.5 میلیارد مسلمان و نیز علاقمندان به حوزه های فرهنگی- تاریخی را معطوف به عظمت جایگاه ایران در حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی و به تبع آن قابلیت و ظرفیت فراوان و کم نظیر گردشگری ایران در این بخش کرد.
همچنین همدان 2018، علاوه بر بیش از 4.5 میلیارد جمعیت جهان در قاره آسیا، اذهان جهان را به گذشته فرهنگ و تمدن بشری به ویژه کهن ترین تمدن ها متوجه می کند و با باز یادآوری نقش ملت های مختلف در روند پیشرفت و تحولات حیات انسان، ارزشمندی و جاذبه های ایران و تمدن ایرانی را از حیث زیبائی های علمی و فرهنگی و تاریخی و هنری و صنایع دستی و اکوتوریسم و آنتروپولوژی و سوشیال توریسم و رشته های گوناگون برای گردشگران با علایق ویژه در منظر جهانی قرار داده است. این مساله، دستاورد و ظرفیت بزرگی برای کشور ماست که بیش از همه باید بخش خصوصی، این موهبت را در راستای توسعه کسب و کار خویش قدر بداند.
چند نکته در رابطه با رویداد همدان لازم به ذکر است:
الف- حضور نمایندگان سازمان های گردشگری از 27 کشور، و در راس آن دبیرکل سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل، پیام روشنی دارد و ان این است که تلاش های امریکا و مخالفان جمهوری اسلامی ایران و بازی های سیاسی شان، دست کم در عرصه صنعت گردشگری کشور تاثیری نداشته است. آمارها حاکی از رشد بیش از 50 درصدی سفر گردشگران خارجی در نیمه اول سال به کشور است. با توجه به نشانه ها و شواهد موجود، قطعاً در زمان باقیمانده تا پایان سال شاهد حضور گردشگران بیش تری از اروپا و... به ویژه در زمینه های تاریخی- فرهنگی، علمی و هنری و اجتماعی و...خواهیم بود.
عرصه گردشگری با اینکه بشدت تحت تاثیر مسایل سیاسی و روابط بین الملل است، اما واقع گرایی کشورها در رابطه با حقایق جهانی و تلاش های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت های ارزشمند گردشگری کشور و تدابیر و تلاش ها و تعاملات سازمان متولی، تلاش های امریکا را- دست کم در حوزه گردشگری- بلااثر کرده است.
ب- این اجلاس بزرگ که یقیناً اثرات و دستاوردهای مهم و بلندمدت و پایدار در جهت کسب جایگاه واقعی گردشگری کشور خواهد داشت، حاصل همکاری و تلاش مشترک بخش دولتی و خصوصی است. افزایش تعاملات و گسترش همکاری و مشارکت بخش خصوصی در برنامه ها، همواره نتایج چشمگیر و ممتاز دارد. باید به این نکته در تداوم فعالیت ها توجه کرد. ما باید به سهم مناسب و شایسته خود از گردش مالی صنعت گردشگری و برخورداری از مزیت های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی دومین صنعت بزرگ جهان دست یابیم.
ج- حضور شخص دبیر کل، حاکی از جایگاه و اهمیت ایران و موثر بودن آن در معادلات بین المللی و رکن تصمیم سازی و تصمیم گیری، خط مشی گذاری و جهت دهی به رویکردها و برنامه ها برای توسعه صنعت گردشگری جهان است. به عنوان میزبان و به نیابت از بخش خصوصی و دست اندرکاران و برنامه ریزان و برگزارکنندگان اجلاس، از توجه و حضور شخص پولولیکاشویلی در این اجلاس سپاسگزاری می کنم. امیدواریم در دوره مسوولیت ایشان، چنانکه رویکرد سازمان در گذشته بوده، در بعد نگاه جهانی و سازمان های فراملی و فراسازمانی، شاهد گسترش تعاملات و همکاری ها و بسترسازی هر چه مساعدتر حضور گردشگران جهان در ایران و باشیم. همانگونه که شعار سازمان جهانی گردشگری است، هدف " گردشگری برای همه" را در عمل تحقق بخشیم.
د- برای بخش خصوصی گردشگری، فرصت بسیار ارزشمند و مغتنمی است که تلاش سازنده ای در بخش بازاریابی و معرفی توانمند ی های خود و ظرفیت های گردشگری کشور و گسترش همکاری ها به صورت هدفمند و نهادمند و چارچوب دار بلندمدت داشته باشند. با توجه به شعار سال سازمان جهانی گردشگری- گردشگری و تحول دیجیتال- باید به سمت تجهیز خود به فناوری های نوین، شفافیت، اعتمادافرینی، و تحقق مولفه های: سرعت، دقت، صحت، اطمینان، امنیت، کیفیت و مطلوبیت، مشتری مداری، روزآمدی و نوآوری و خلاقیت و اطلاع رسانی بایسته و شایسته و... در فرآیند کسب و کار پیش برویم وگرنه نمی توانیم همپای تحولات شتابان صنعت باشیم و به پایگاه و جایگاه مناسب خود نایل شویم.
ه- همدان، پایتخت تاریخ و تمدن ایران، تبریز، مشهد، اصفهان و شیراز و...، پنجره هایی است که بتوانیم سیما و پرتو حقیقت ایران را به جهان بتابانیم. قرن حاضر، قرن برخاستن آسیاست و هزاره حاضر، دوره شکوفایی آسیا ارزیابی می شود. به عنوان یک کشور آسیایی و به عنوان مردمی، دارنده ی یکی از کهن ترین و برجسته ترین تمدن های بشری، باید همت کنیم تا سیمرغ فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی را به زیباترین و تماشایی ترین وجه به جهان معرفی کنیم تا صنعت گردشگری کشور شکوفا گردد. آینده اقتصاد و پیشرفت و دوام نظام سیاسی کشور - بنا به نظر صاحبنظران برجست کشورمان- تا حد بسیار بالایی به صنعت گردشگری بسته است. گردشگری می تواند ضمن حفظ منابع بین نسلی، در روندی فزاینده و رو به تزاید، صمن تامین درآمد و رفاه عمومی، وابستگی کشور را به منابع استراتژیک و حساس و تجدیدناپذیر کاهش دهد و تهدیدهای فراوان موجود را به فرصت های ارزشمند سازنده و برگ برنده در اختیار کشور تبدیل کند. تنها پیش نیاز برای تحقق این هدف، توجه جدی ارکان مرتبط و همکاری کارگشای بخش دولتی، غیردولتی و بخش خصوصی اعم از فعالان صنعت و حوزه علمی و پژوهشی آن است.
* معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
استان گلستان، نگارستان و پایتخت اکوتوریسم ایران، سرزمین چهارفصل و اقلیم‌ها، مهد وحدت اقوام و ایران کوچک عنوان گرفته است.
این سرزمین پیشینه تاریخی 7 هزار ساله دارد و در دوران هخامنشی و اشکانیان به نام هیرکانیا از معروف ترین و آبادترین ایالات در شمال ایران بوده و در دوران اسلامی نقش مهمی در شکوفایی و تمدن ایران اسلامی داشته به طوری که دانشمندان و شاعران بزرگی را پروریده است.
گلستان دارای 14 شهرستان است و بدلیل برخورداری از شرایط ویژه و متنوع آب و هوایی همچون آب و هوای معتدل کوهستانی، بیابانی و نیمه بیابانی و وجود بیش از هزار اثر تاریخی و فرهنگی ارزشمند، اعم از ابنیه تاریخی، اماکن مذهبی، تپه ها و محوطه های باستانی و تاریخی، آرامگاه ها، برج ها، پل های تاریخی، مساجد و امام زاده ها، بافت های قدیم شهری، کاروانسراه ، قلعه ها، غارها، دارا بودن مناظر بدیع و چشم اندازهای طبیعی نظیر کوه، جنگل، جلگه، دشت، صحرا، دریاچه، خلیج، جزیره، آبشار، تالاب، دهکده ییلاقی و .. و 825 اثر ثبت ملی در حوزه های محوطه، بنا، طبیعی، ناملموس، بافت، منقول و 2 اثر ثبت جهانی جایگاه ویژه ای در عرصه گردشگری و میراث فرهنگی کشور دارد که عنوان پایتخت اکوتوریسم ایران و سرزمین چهارفصل و اقلیم ها را به خود اختصاص داده است.
در دوره اسلامی با افزایش مهاجرت اقوام مختلف به استان گلستان شاهد انواع گوناگون از نژادها و اقوام در این استان هستیم که موجب شده است گلستان به عنوان نگارستان و رنگین کمان اقوام در کشور معرفی شود.
اقوام متعددی در این استان زندگی می کنند که شامل فارس، ترکمن‌ها، فارسی زبانان سیستانی، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی‌ها، کردها و قزاق‌ها می‌شوند.
فارسی‌زبان‌های سیستانی بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانی‌ها در غرب و جنوب استان سکونت دارند و به زبان‌های طبری و فارسی گویش می‌کنند. قرلباشان در رامیان، آزادشهر، مینودشت، کلاله و گالیکش و آذریها در شهرستان گنبد کاووس و قزاق‌ها نیز در گرگان و تکرها (ته‌کر) در نگین شهر و زابل‌آباد و مینودشت سکونت دارند.
کردها در شهرهایی همچون گنبدکاووس دارای جمعیتی قابل توجه هستند، ترکمن‌ها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند که سنی‌مذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم می‌کنند.
گویش گرگانی در شهرستان گرگان و گویش کتولی در شهرستان علی‌آباد کتول متداول است که هر دو گویش زیر مجموعهٔ زبان طبری محسوب می‌شوند که خود ریشهٔ پهلوی اشکانی دارد.
حدود ۶۱ درصد اهالی استان اهل تشیع و ۳۹ درصد از جمعیت استان را مردم اهل تسنن تشکیل می‌دهد. اهل تشیع را تمامی گروه‌های فارسی‌زبان اعم از بومیان کهن، سیستانی و خراسانی، ترک (آذری و قزلباش) تشکیل می‌دهند و اهل تسنن را تمام گروه‌های ترکمن، قزاق و بلوچ تشکیل می‌دهند همچنین مسیحیان، بهاییان و صوفیان گنابادی از اقلیت‌های کوچک مذهبی استان هستند.
تنوع بالای قومیتی در این استان باعث شده است که ظرفیتی غنی از فرهنگ و آداب اقوام ایران زمین در گلستان ایجاد شود که در کنار مواهب فراوان طبیعی و تاریخی و ظرفیت های بالای گردشگری و اقلیم های گوناگون ایرانی کوچک را در گلستان ایجاد کند.
در همین راستا برای معرفی این ظرفیت های غنی همچنین معرفی ظرفیت های ایران اسلامی جشنواره ای به نام جشنواره فرهنگ اقوام ایران زمین نخستین بار در سال 1384 در استان گلستان برگزار شد و پس آن این جشنواره به نام استان در تقویم مناسبت های سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کشور درج شد و بعد از آن به جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام به میزبانی گلستان ثبت و ارتقا یافت.
ده دوره نخست این جشنواره در شهرستان گرگان مرکز گلستان برگزار شد که به دلیل استقبال بی نظیر مردم و گردشگران دوره یازدهم جشنواره فرهنگ اقوام در شهرستان های گرگان و گنبد کاووس برگزار شد.
هم اکنون این جشنواره همه ساله با حضور و معرفی فرهنگ های مختلف ایران زمین و اجرای برنامه های بومی محلی شامل موسیقی آیینی اقوام، سرودهای فولکلوریک،آداب و رسوم، سوغات و ... در قالب جشنواره، برپایی غرفه های صنایع دستی و سوغات و ایجاد سیاه چادر عشایر و اقوام مختلف و برپایی سازه های سنتی روستایی برای معرفی فرهنگ اصیل ایرانی و حضور کشورهای آسیای میانه در قالب نمایشگاه سراسری صنایع دستی، برگزاری مسابقات، برنامه های علمی، برگزاری تور یک روزه معرفی استان برای سفرا و خبرنگاران بین المللی و .... برگزار می شود.
جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام با عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور موجب موج استقبال مردمی شده است و علاوه بر نمایش پتانسیل های غنی ایران اسلامی ، موجبات نشاط اجتماعی و تفریح سالمی برای افراد جامعه و علاقمندان می شود.
وجه امتیاز این جشنواره نیز حضور رایگان در تمام بخش های جشنواره برای عموم علاقمندان است.
با توجه به پیشینه درخشان این جشنواره و همچنین برگزاری موفق این جشنواره در دوره یازدهم در دو شهرستان گنبد کاووس دوره دوازدهم جشنواره بین المللی فرهنگ اقوام از مورخ 29 آبان تا 2 آذر ماه در سالن محل نمایشگاه های بین المللی شهرستان گرگان و از تاریخ 4 تا 7 آذر ماه در مجموعه ورزشی المپیک شهرستان گنبد کاووس برگزار خواهد شد که فرصتی مغتنم برای تجللی اصالت گلستان و ایران و وحدت اقوام است.
*مدیر روابط عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان
گردشگری , رضا نورمحمدی , عطیه مومنی , بلیت , سفر , میراث فرهنگی , حبیبه ابراهیمی , میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان
هنگامی‌که سخن از تاریخ ایران به‌میان می‌آید نخستین چیزی که در ذهن تداعی می‌شود میراث‌فرهنگی است این پدیده اجتماعی از گذشته‌های دور و نزدیک بر جای مانده و تمدن و تاریخ یک ملت را رقم می‌زند. کشور ایران با این سابقه تاریخی نزدیک به یک‌میلیون اثر تاریخی شناسایی‌شده، بیش از 34هزار اثر ثبت ملی و 23 اثر ثبت جهانی دارد که نمایانگر اهمیت و فرصت‌های سرمایه‌گذاری پیش روی صنعت گردشگری ایران است.
صندوق احیا و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی با گسترش اقدامات خود که یکی از آن ها توسعه زیر ساخت های گردشگری کشور است، می تواند نقشی اثر بخش را به منظور ارتقا در این حوزه ایفا کند، نقشی که تجارب مشابه آن در سایر کشورها نیز مشاهده می شود به عنوان نمونه شرکت پارادورز به عنوان همتای خارجی صندوق احیا، در کشور اسپانیا توانسته است با ورود حدود 90 بنای تاریخی در این کشور به چرخه بهره برداری 40 میلیون یورو ارزش افزوده ایجاد نماید. این نمایانگر اهمیت گام نهادن در این مسیر است و ظرفیت های مهم این صندوق است.
صنعت توریسم در دنیای امروز توانسته به سومین صنعت پردرآمد جهان تبدیل شود و مسیر رشد این صنعت همچنان ادامه دارد. در سال 2017، شاهد رشد 7درصدی گردشگری جهانی بوده ایم و اکنون تعداد گردشگران در دنیا به بیش از یک میلیارد و 300میلیون نفر رسیده است. از طرفی همین امر سبب همبستگی هر چه بیشتر مردم سراسر جهان شده است.
سال گذشته، بیش از1.2 میلیارد گردشگر در مرزهای بین‌المللی سفر کرده‌اند؛ این در حالی است که طبق پیش‌بینی‌ها، این میزان در سال ۲۰۵۰ به ۲ میلیارد نفر هم می‌رسد.
امسال در شرایطی در آستانه روز جهانی گردشگری قرار گرفته ایم که تحریم های آمریکا ما را در شرایط خاص اقتصادی قرار داده است. از طرفی فروش نفت ایران با سختی های همراه خواهد بود که در چنین وضعیتی اقتصاد گردشگری می تواند جایگزین مناسبی برای اقتصاد نفتی باشد.
این موسسه از طریق واگذاری ابنیه تاریخی به منظور احیاء و بهره برداری با جذب سرمایه از بخش خصوصی و با اتکا به ظرفیت های منحصر به فرد کشورمان ارزش افزوده ایجاد می کند و در نتیجه گسترش زیرساخت های گردشگری علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، درآمدزایی و ارزآوری مناسبی را برای کشورمان به همراه خواهد داشت و درمانی مناسب برای اقتصاد کنونی ایران رقم خواهد زد.
با توجه به تصویب قانون نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در راستای توسعه مأموریت های محوله صندوق احیاء، این موسسه پس از تصویب اساسنامه خود در هیئت وزیران با نام صندوق توسعه صنایع دستی ، فرش دستبافت و احیاء بناهای تاریخی به کار خود ادامه خواهد داد. به طور قطع تحقق این مهم دریچه تازه ایی را در نقش آفرینی های بیشتر این صندوق در توسعه زیر ساخت های گردشگری ایفا و فرصت مناسبی را برای اشتغال آفرینی و حرکت به سوی اقتصاد پویا در جوامع محلی با توجه به پتانسیل های در اختیار مهیا خواهد کرد.
هم اکنون مجموعه تلاشگران این حوزه در تکاپو برای دستیابی به افق چشم‌انداز 20 ساله نظام در سال 1404 یعنی رسیدن به 20 میلیون گردشگر خارجی هستند که با تکیه بر مولفه های مهمی همچون امنیت، ظرفیت‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی و نیز توجه دولت به امر گردشگری به دلیل نرخ بالای بازدهی سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری ایران می تواند نقش متفاوتی را در خاورمیانه ایفا کند و مقصد بسیاری از سفرهای به این خطه شود.
رونق اقداماتی نظیر احیاء بناهای تاریخی و فرهنگی ، با برگزاری برنامه های از قبیل رویداد های فرهنگی در این ابنیه به عنوان یک طرح مستمر و دنباله دار، یکی از اقداماتی بود که طی سال جاری در صندوق احیا به اجرا در آمد و این طرح توانست با به نمایش گذاشتن همزمان میراث ناملموس، گردشگری غذا و صنایع دستی بومی و محلی شهر های مختلف کشورمان، در بناهای در حال بهره برداری این صندوق به بارورتر شدن هنر و ذوق هنرمندان صنایع دستی، فرش بافان و سایر افرادی که می توانند از این حوزه متنفع شوند را با خود در معرفی این سنت ها همراه سازد.
در حوزه توسعه زیرساخت های گردشگری هم اکنون1900 پروژه وجود دارد که 43 هزار میلیارد تومان حجم سرمایه گذاری در این پروژه ها است و پیش بینی می شود تا پایان دولت دوازدهم 1250 پروژه به بهره برداری خواهد رسید. سهم صندوق احیاء از این آمار جذب بیش از 100 میلیارد تومان برای نزدیک 70 پروژه تا شهریور 1397 می باشد که با برنامه ریزی های صورت گرفته به دنبال ارتقا میزان مشارکت های تا پایان سال جاری هستیم.
همه اعداد و ارقام نشان دهنده تلاش ها برای پیشرفت و توسعه صنعت گردشگری در کشور است و امیدواریم در شرایط پیش رو شاهد ارتقاء صنعت گردشگری کشور متناسب با نیازهای روز و شرایط ویژه اقتصادی پیش رو باشیم.
* مدیرعامل صندوق احیا و بهره برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی
ایرانگردی , گردشگری , میراث فرهنگی , رضا نورمحمدی , عطیه مومنی , بلیت ، تور ، سفر , بهترین هتل , ارزان ترین هتل
شمار بناها و ساختارهای متعلق به پيش از ظهور اسلام در استان مركزی بسيار اندك است از اين روی، وجود آثار باقیمانده مانند آتشكده آتشكوه، برای ايران‌دوستان از اهميت فراوانی برخوردار است، كه در اينجا به‌شرح مختصات و چگونگي آن مي‌پردازيم.
بنای آتشكده آتشكوه به فاصله 12 كيلومتري جنوب غرب شهرستان دليجان و7 كيلومتری جنوب شرق شهر نيمور قرار دارد.
آتشكوه نام روستايی به همين نام و همچنين نام كوهی در مجاورت روستا، نام يك آتشكده تاريخی و نيز نام يك معدن سنگ تراورتن و يك رشته كهريز است كه جملگی آنها درمنطقه ای كوهستانی قرار دارند.
اين آتشكده در جنوب غرب روستای مذكور و در پايه كوه كم ارتقاع آتشكوه ساخته شده است. شيب طبيعی زمين اين مكان از طرف جنوب به شمال شرق شكل گرفته و بستر مسيل موجود در محل از جانب غرب و شمال شرق آتشكده پيشگفته عبور ميكند.
مواد و مصالح بكاررفته در ساخت اين آتشكده شامل ، سنگ، آجر، گچ، كاهگل، شفته آهك و نيز تيرچه های چوبی بعنوان كلاف دروني و عامل استحكام بخش و تقسيم كننده نيروی فشار، كاركرد داشته اند.
بناي آتشكده آتشكوه مشتمل برچهار قسمت است:
1-چهارطاق 2- ايوان 3- اطاق هاي واقع در دو طرف ايوان 4- ساير محدثات
نظربه اينكه ابعاد چهارطاق 12.5در 12.5 متر است، از اين رو در گونه خود، از بزرگترين چهارطاق های ايران بشمار مي رود. پايه هر يك ازستون های اين بنا سنگی مربع شكل است و جنس بدنه بنا نيز ازسنگ بوده و از گچ بعنوان ملات استفاده شده است.
در رأس هر ستون ، يك سنگ قواره بندی شده و يكپارچه به منظورپايه طاق نصب و استوا شده است. في مابين ستون ها نيز ديوار كوتاه بعنوان آستانه وجود ندارد و به اين دليل چهارطرف چهارطاق باز و غيرمستور است. قابل ذكراست ازطاق ها و گنبد متعلق به فضای چهارطاق اثری باقی نمانده است.
نتايج كاوش ها
درخرداد و تيرماه 1379 خورشيدی برنامه كاوش در اين آتشكده به اجرا در آمد كه طی آن شماری آجرسالم و شمار فراوانی آجرهای آسيب ديده و شكسته بدست آمد.
باتوجه به حجم قابل توجه قطعات گچ صدمه ديده كه از لابلای آجرهای شكسته و سالم بدست آمده، مي توان نتيجه گرفت كه جنس قوس ها و گنبد مربوط به چهارطاق درعصر آبادانی آتشكده از آجر و ملات گچ تشكيل شده بود.
درنمای قسمتی از ستونها، بقايای لايه های كاهگل مشاهده مي شود كه از عوامل ماندگاری اين نوع اندود، استحكام خاك، داشتن كاه كافي و در پناه بودن آن از تيررس مستقيم باران وبرف را ميتوان بيان كرد.
ايوان آتشكده
ايوان در جانب شمال چهارطاق ساخته شده ، بطوری كه منظر انتهای دو ديوار ايوان در طرف شمال بصورت دونيم ستون مدور جلوه ميكند.
كف اين ايوان نسبت به سطح چهارطاق بيش ازيك متر پايين است و از اين روي يك رشته راه پله واقع در جنوب ايوان، ارتباط آن دوفضارادرعصرآبادانی و عمران خود فراهم ميكرده است. آثاربدست آمده دركاوش باستانشناسی از اين ايوان و پيشخوان آن در سمت شمال آتشكده، تعدادي قطعات گچبری و سفالهای متعلق به عصرساسانيان كشف شدند.
در رأس ديوارهای ايوان اثری از پايه طاق باقی نمانده و جواب اين سؤال كه آيا سقف ايوان تيرپوش بوده و يا ازطاق تشكيل می شده است را بی پاسخ ميگذارد.
اطاق های آتشكده
در طرفين غرب و شرق ايوان، دواطاق قرارداشته كه فقط قسمتی اندك از ديوار و درگاه آنها باقی مانده است. عرض اطاق غربی ايوان به سبب عبور مسيل از محدوده آن، كمتر از همتای ديگر در سمت شرق است.
طاقچه های مربع شكل منظمی در يك رديف، در ديوار اطاق غربی كه با ديوار ايوان مشترك و يكسان است تعبيه شده و با استفاده از نردبان قابل دسترسی است.
اثر انگشتان دست معمار اين بنا برروی ملاط گچ، درز و بندكشی سنگهای درون طاقچه، تا امروز باقی مانده است. ازاين طاقچه ها به منظور نگهداری اشياء و مدارك آتشكده برای مدتی مشخص استفاده می كردند.
محدثات اطراف آتشكده
براساس شواهد باستان شناسی در اطراف آتشكده محدثاتی مانند اطاق و ايوان و مخزن (انبار) وجود داشته كه عموماً از سنگ و گچ ساخته شده بودند. افزون بر اينها، جريان آب دورشته كهريز بسيار قديمی كه بنام های آتشكده و مسلخ بالا معروف هستند و همچنين زمينهای حاصلخيز و سرسبز در غرب و شمال و جنوب غرب آتشكده وجود دارند كه مجموعه اين شواهد و عوامل، ذهن را به وجود يك باغ متعلق به آتشكده، در دوره ساسانيان، هدايت ميكند زيرا احداث باغ از مبانی فرهنگی ساخت هر آتشكده درآن عهد بوده است . امروزه اثری ازاين باغ باقی نمانده است.
*دکترای باستان شناسی و مردم شناسی خاورمیانه از دانشگاه گوتینگن آلمان
ایرانگردی , گردشگری , بلیت , تور , سفر , رضا نورمحمدی , عطیه مومنی
